Η 25η Μαρτίου είναι ημέρα διπλής σημασίας για τους Έλληνες: θρησκευτική και εθνική. Κάθε χρόνο, από τη βόρεια Ελλάδα μέχρι την Κρήτη και τα νησιά, η παράδοση θέλει το τραπέζι να γεμίζει με τηγανητό μπακαλιάρο και σκορδαλιά. Ένα πιάτο που κουβαλά μαζί του γεύση, ιστορία και συλλογική μνήμη.
Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί συγκεκριμένα αυτή την ημέρα τιμούμε αυτόν τον συνδυασμό; Η απάντηση βρίσκεται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και στις συνθήκες επιβίωσης εκείνης της εποχής.
Η 25η Μαρτίου, γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, είναι μια από τις λίγες ημέρες μέσα στη Μεγάλη Σαρακοστή όπου η Εκκλησία επιτρέπει την κατανάλωση ψαριού. Έτσι, οι πιστοί βρίσκουν αφορμή να τιμήσουν τη γιορτή με ένα πιο γιορτινό γεύμα.
Κατά την Τουρκοκρατία, η Εκκλησία αποτέλεσε θεματοφύλακα των παραδόσεων. Η 25η Μαρτίου, παρότι τότε δεν ήταν ακόμα εθνική επέτειος, προσέφερε έναν σπάνιο λόγο συλλογικής χαράς για τους υπόδουλους Έλληνες. Το φτηνό και προσβάσιμο ψάρι γινόταν σύμβολο ενότητας και αντίστασης.
Μετά το 1821, η 25η Μαρτίου καθιερώθηκε και ως εθνική εορτή. Η σύμπτωση της θρησκευτικής και εθνικής επετείου έκανε το έθιμο ακόμα πιο ισχυρό. Από τότε μέχρι σήμερα, σε σχολεία, πλατείες και σπίτια, το πιάτο με τον μπακαλιάρο και τη σκορδαλιά δεν λείπει ποτέ.
Ο μπακαλιάρος σκορδαλιά δεν είναι απλώς ένα πιάτο. Είναι γεύση γεμάτη συμβολισμούς, από εποχές πείνας και πίστης. Ένα έθιμο που μεταφέρει τη μνήμη γενιών και συνδέει την ιστορία με το σήμερα – με το σκόρδο, το αλάτι, τη χαρά της γιορτής και τη σημαία της ελευθερίας.
